Rens Lieman

keyboard_backspace share

print

Alle bezorgers die voor Deliveroo werken, of ze nu in Signapore of Amsterdam rondfietsen, zijn later deze maand automatisch verzekerd tegen schade bij een ongeval onder werktijd en eventuele inkomstenderving als gevolg daarvan. Het Britse technologiebedrijf deelt dat vandaag mede in een e-mail aan bezorgers in alle twaalf landen waarin Deliveroo actief is. 

Dit kost het bedrijf in totaal ongeveer tien miljoen euro in het eerste jaar. Voor bezorgers is de verzekering kosteloos.

Nederlandse en Belgische bezorgers worden door Qover verzekerd, een Belgische tussenpartij die aan Deliveroo op maat gemaakte polissen van Britse verzekeraar Lloyd’s verkoopt. Persoonlijk letsel is gedekt, alsmede aansprakelijkheid bij een ongeluk dat zich onder werktijd voordoet en eventuele inkomstenderving. Bezorgers zijn verzekerd zolang ze zijn ingelogd en tot een uur na het uitloggen, ongeacht of ze met een bestelling bezig zijn.

Al langer staat de verzekeringskwestie van zogenaamde on demand-werkers zoals Uber-chauffeurs en Deliveroo-koeriers ter discussie. Ze worden ingezet als zelfstandige en krijgen per klus betaald. Dat maakt dat ze tot op zekere hoogte zelf hun werktijden bepalen, maar betekent ook dat ze niet de zekerheden hebben die werknemers genieten, zoals een minimumloon, doorbetaling bij ziekte en een verzekering tegen arbeidsongeschiktheid en werkongevallen. Met name dat laatste is bij maaltijdbezorgers die in spitstijd door de stad fietsen een reëel risico.

Uber en Deliveroo hebben eerder al aangegeven dat ze zo’n verzekering wel aan willen bieden, maar dat daar in Nederland op het juridische vlak risico’s aan kleven die ze niet bereid zijn te nemen: als een bedrijf voor zelfstandige opdrachtnemers verzekeringen afsluit, is dat een aanwijzing voor schijnzelfstandigheid. Uber en Deliveroo willen voorkomen dat ze de opdrachtnemers die ze relatief goedkoop en flexibel in kunnen zetten, in dienst moeten nemen.

Ubers maaltijdenbezorgdienst Uber Eats, sinds september 2016 actief in Nederland, kondigde in januari van dit jaar toch zo’n verzekering voor bezorgers aan. De Britse Independent Workers' vakbond, verwikkeld in een rechtszaak met Uber, kwalificeerde dat als een ‘PR-stunt’: ‘Dit is als de pestkop die eerst je lunch steelt, en het daarna weer aan je terug verkoopt’, tweette de vakbond destijds. ‘Het gaat hier om rechten die nu als cadeautje worden gepresenteerd.’

Deliveroo heeft vorige zomer al de mogelijkheid onderzocht om verzekeringen voor bezorgers af te sluiten, vermoedelijk vanwege de kritiek die het toen ten deel viel van onder meer een groep in opstand gekomen bezorgers, de PvdA en FNV Jong. Het was goed te betalen, zo wees dat onderzoek uit, maar de angst voor een rechtszaak hield het tegen. 

Eind vorig jaar suggereerde Deliveroo daarom met zoveel worden dat bezorgers al verzekerd waren. Dat lag genuanceerder: bezorgers moeten Deliveroo via diens wettelijke zorgplicht aansprakelijk stellen voor schade bij een ongeluk. CDA-Kamerlid Pieter Heerma (CDA) voelde zich ‘bijna in de maling genomen’. Collega Gijs van Dijk (PvdA) was eveneens boos en zei dat Deliveroo zijn verantwoordelijkheden ontliep.

Nu is de verzekering voor Deliveroo-bezorgers er dan toch. In vergelijking met de huidige situatie moet dat het claimproces makkelijker en sneller maken. ‘Omdat bezorgers deze zekerheid verdienen’, zo vermeldt het persbericht. 

Maar ook en misschien wel vooral om concurrerend te blijven. Deliveroo’s operationeel directeur in Nederland, Stijn Verstijnen: ‘We kunnen ons hiermee onderscheiden. Hopelijk zorgt dat ervoor dat nog meer bezorgers voor ons kiezen.’ Het heeft niets te maken met de kritiek, zegt hij. ‘Het gaat om wat de bezorgers willen. Voor hen was het niet helemaal helder hoe ze hun schade konden verhalen. Wat anderen van ons vinden, vind ik minder interessant.’

Gijs van Dijk volgt namens de PvdA Deliveroo al langer met een kritisch oog. Zijn partij meent dat er sprake is van schijnzelfstandigheid. ‘Natuurlijk is dit een goede ontwikkeling, ik denk dat veel bezorgers er blij mee zijn. Maar Deliveroo probeert iets te repareren wat in de kern verkeerd blijft: deze bezorgers zijn geen zelfstandig ondernemers. Ze verdienen een cao, minimumloon en een vast contract - heel normale zekerheden.’ 

De houding van Deliveroo zit Van Dijk ook dwars. ‘Zo’n groot techbedrijf dat hier een beetje de mazen in de wet zoekt. Als ze ergens iets te veel gezeik over krijgen, repareren ze dat ene puntje en gaan ze weer verder. We hebben hier spelregels. Concurrenten van Deliveroo moeten zich hier ook aan houden. Als Deliveroo dat niet doet, ontstaat er een ongelijk spelveld.’

Yorick Bleijenberg (33) heeft ook ‘gemengde gevoelens’. Hij werkt nu als zelfstandige Uber Eats-koerier, maar fietste eerder voor Deliveroo. Hij richtte mede de Riders Union op, een door FNV Jong ingelijfde beweging van bezorgers die in actie kwamen toen Deliveroo aankondigde alleen nog maar met zzp’ers te zullen gaan werken. ‘Het is een vooruitgang voor de mensen die nu bezorgen en zich geen verzekering konden permitteren. Maar het is lipstick on a pig, zoals de Engelsen dat zeggen. Deze bezorgers horen in dienst te zijn. Nu bouwen ze nog altijd geen pensioen op, krijgen ze niet doorbetaald als ze ziek zijn en is een minimumloon niet gegarandeerd.’

Deliveroo zegt ‘meer te willen doen’, maar doelt dan op het helpen van zelfstandige bezorgers met hun administratie, of een tegemoetkoming bij een verzekering voor fiets of telefoon. Het bieden van een minimumloon is volgens Verstijnen niet aan de orde. Ook is Deliveroo geenszins voornemens om bezorgers weer in dienst te nemen.

Bij monde van directeur Benelux Mathieu de Lophem zegt Deliveroo dat het ‘blijft pleiten voor een aangepaste wet, zodat on demand-bedrijven zijn opdrachtnemers flexibiliteit en zekerheid kan blijven bieden’.

Tot die tijd houdt Deliveroo zich volgens Verstijnen gewoon aan de wet, al is er sprake van ‘een grijs gebied’ waar het de zelfstandigheid van on demand-werkers betreft. Een rechter zal daar over oordelen in een zaak die bezorger Sytze Ferwerda samen met de PvdA tegen Deliveroo voert.